«Қазақстан халқы» интерактивті ғылыми тарихи картасының тұсаукесері

2020 жылдың 8 желтоқсан күні Мәдениет және спорт министрлігінің Қазақстан Республикасы Ұлттық архиві мен Ш. Уәлиханов атындағы Тарих және этнология институты бірлесіп, «Қазақстан халқы» интерактивті ғылыми тарихи картасының тұсаукесерін өткізді.

Іс-шараға Қазақстан Республикасы Ұлттық архиві мен Қолжазбалар және сирек кітаптар ұлттық орталығының қызметкерлері қатысты.

2017 жылғы Ассамблеяның жалпы сессиясында Елбасы Н. Назарбаев Қазақстанның интерактивті картасын жасап шығаруды тапсырған болатын. Аталмыш картаның мақсаты – қазіргі Қазақстан территориясында ежелден өмір сүрген көшпенді тайпалардың тарихымен таныстырып, сталиндік репрессиялар кезінде басқа ұлт өкілдерінің Қазақстанға күштеп қоныс аударылуын, осылайша елімізде полиэтникалық, поликонфессионалды қоғамның қалыптасып, бүгінге дейін тату-тәтті өмір сүріп келе жатқандығын тарихи деректер арқылы көрсету. Жоба 16 интерактивті картадан тұрады, сонымен қатар, онда қазір елімізді мекен ететін 50 шақты ұлт өкілдерінің тарихы, салт-дәстүрі, тұрмыс-тіршілігі туралы мәліметтер топтастырылған.

Іс-шараның модераторы, Қазақстан Республикасының Ұлттық архивінің директоры Сағила Нұрланова интерактивті картаның маңыздылығына тоқталды.

– Бүгінде Қазақстан 130-дан астам этнос өкілдері мен 18 түрлі дін ұстанушылардың ортақ Отанына айналған. Бұл халықтың барлығы бір шаңырақ астында тату-тәтті өмір сүруде. Осындай ешбір елде жоқ ынтымақ пен берекенің болмысын болашақ ұрпақтың санасына сіңіру мақсатында, Елбасы Н. Назарбаевтың «Болашаққа бағдар: рухани жаңғыру» мақаласын жүзеге асыру аясында «Қазақстан халқы» атты интерактивті ғылыми-тарихи картаның жасалып шыққаны құптарлық іс. Картада ежелгі дәуірлерден бастап, сталиндік репрессиялар кезінде күштеп жер аударылған халықтардың тарихын қамтыған өте танымдық, қызғылықты материалдар оқырманға асқан шеберлікпен және ұғынықты форматта берілген, – деп атап өтті С. Есімсейітқызы.

Оның айтуынша, интерактивті картаны құнды деректермен толықтыруда Ұлттық архив қорының құжаттары маңызды рөл атқарады. Сондықтан болашақта Тарих және этнология институты мен Ұлттық архив аталмыш жобаны одан ары дамыту жолында бірлесе жұмыс атқаратын болады.
Сондай-ақ Ш. Уәлиханов атындағы Тарих және этнология институтының директоры, тарих ғылымдарының докторы, профессор Зиябек Қабылдинов іс-шараға онлайн түрде қатысып, интерактивті картаның негізгі міндеті мен мақсатын атап көрсетті.

– Соңғы кездерде Қазақстанның солтүстік өңірлері ешқашан қазақтың жері болмаған деген пікірлер айтылып жүр. Сондықтан біз осы интерактивті картада қазақ халқы ықылым замандардан бері осы жердің иесі екенін дәлелдеуді және басқа ұлт өкілдері әр түрлі жағдаймен, саяси эксперименттердің кесірінен Қазақстан жеріне қоныс аударылғандығын көрсетуді мақсат еттік, – деді З. Ермұханұлы.

Ш. Уәлиханов атындағы Тарих және этнология институтының жетекші ғылыми қызметкері, тарих ғылымдарының кандидаты, профессор Алтын Уалтаева архив ұжымына интерактивті картаны таныстыра келе, жобаның барлық техникалық артықшылықтарын атап өтті.

– Бұл интерактивті карта қазақ, орыс және ағылшын тілдерінде барлық пайдаланушыларға қолжетімді. Оны әлемнің кез келген нүктесінде отырып, компьютерде болсын, смартфонда болсын, ашып қарай беруге болады. Әр картаға түрлі кезеңдер бойынша нақты деректер мен статистикалық мәліметтер енгізілген. Карта оқушылар мен студенттерге, ғылыми қызметкерлер мен жалпы оқырман қауымға бірдей қызықты болады, – деді ғалым.

Сондай-ақ, іс-шараға қатысқан Қазақстан Республикасы Мәдениет және спорт министрлігінің Қолжазбалар және сирек кітаптар ұлттық орталығы директорының орынбасары Қайыржан Күзембаев пен Л.Н.Гумилев атындағы Еуразия Ұлттық университеті, Еуразиялық зерттеулер кафедрасының меңгерушісі, тарих ғылымдарының докторы, профессор Задаш Дүкенбаева сынды ғалымдар да карта туралы өз ой-пікірлерімен бөлісіп, ғалымдар мен архив қызметкерлеріне сәттілік тіледі.

ulttykarhiv.kz